Help! mijn hond heeft bezitsagressie!

Bezitsagressie bij honden: Begrijpen, voorkomen en positief trainen

Bezitsagressie (ook wel "resource guarding") is gedrag waarbij een hond zijn bezittingen, zoals voer, speelgoed, een rustplek, of zels een persoon verdedigt tegen wie het probeert af te nemen.
Dit gedrag kan zich uiten in grommen, fixeren, happen of bijten. Heel vaak ontstaat dit gedrag erg klein, en voor veel mensen valt het pas op als de hond daadwerkelijk het gaat verdedigen.
Het is een veel voorkoment gedragsprobleem wat best onderschat wordt.
Bij een verkeerde aanpak kan het zelfs best gevaarlijk worden. 
 

 Hoe ontstaat bezitsagressie?

Natuurlijke overlevingsdrang
In de natuur is het beschermen van voedsel en andere hulpbronnen essentieel voor overleving.
Bezitsagressie is dus een natuurlijk gedrag dat voortkomt uit het instinct om waardevolle middelen te behouden.

Negatieve ervaringen
Als een hond vaker meemaakt dat mensen of andere dieren iets afpakken, leert hij: “Als ik iets waardevols heb, moet ik het verdedigen.” of erger, snel opeten.

Onzekerheid en gebrek aan voorspelbaarheid
Onzekere honden of honden die geen duidelijkheid hebben over wat er gebeurt met hun spullen, kunnen sneller bezitsagressie ontwikkelen.

Ras- of individueel bepaalde gevoeligheid
Sommige honden (bijvoorbeeld werk- of jachthonden) zijn van nature alerter op bronnen en gevoeliger voor het ontwikkelen van resource guarding.

Veelgemaakte fouten bij bezitsagressie

1. Iets afpakken of forceren
   ➤ Dit bevestigt voor de hond: “Ik raak het kwijt als jij in de buurt komt.”
   ➤ Het gedrag wordt zo alleen maar erger. vergroot de kans op opeten of doorslikken.

2. Straffen of corrigeren bij grommen
   ➤ Grommen is communicatie: het geeft aan dat de hond zich bedreigd voelt.
   ➤ Door dit te bestraffen neem je een waarschuwingssignaal weg, met gevaarlijke situaties als gevolg.

3. Testen” of de hond iets laat afpakken
   ➤ Als je dit herhaaldelijk doet, leert de hond juist waakzamer te zijn.
   ➤ Dit creëert meer stress en onveiligheid
   
   Te veel nadruk op het object
   ➤ Hoe meer je je richt op het voorwerp, hoe relevanter het wordt voor de hond.
    

Waarom 'ruilen' niet altijd de oplossing is

Vaak wordt aangeraden om met een hond te ruilen: iets aanbieden in ruil voor wat de hond heeft.
In theorie is dat een prima manier, maar in de praktijk werkt dit niet altijd goed:

• Als je te snel of zonder opbouw ruilt, kan de hond leren:
  “Als jij eraan komt, moet ik opletten, want ik raak iets kwijt.”
  Je ziet dan juist veel vaker dat ze het snel opeten of doorslikken. 

• Vooral bij gevoelige honden kan dit het tegenovergestelde effect hebben:
  ➤ Meer waakzaamheid, snellere escalatie.

Daarom is het cruciaal dat ruiltraining:

• Altijd vrijwillig gebeurt. De hond leert dat hij het niet af hoeft te geven, dat hijzelf de keuze heeft.

• Buiten de echte conflictsituatie wordt geoefend, start altijd met iets wat voor de hond weinig waarde heeft.

• Gebaseerd is op vertrouwen, niet op manipulatie.

 Wat werkt wél volgens recente inzichten in positieve training

Train “los” op een ontspannen manier – zonder druk

• Laat de hond een object vasthouden zonder direct in te grijpen, vaak laten ze het vanzelf wel weer vallen.

• Voeg iets toe aan de situatie in plaats van het object af te nemen:

  • Gooi wat voertjes op de grond. Ga niet aan het object zitten of overheen staan.

  • Terwijl hij eet, zeg rustig “los” of een ander woord, strooi meerdere snoepjes.

  • Haal het daarna niet gelijk weg, laat het liggen, als er geen aandacht meer voor is kun je het als het later weghalen.
    Meestal geeft de hond dit aan door weg te lopen.
     

Zo leert de hond:

Als mijn eigenaar iets doet, komt er iets leuks bij — ik hoef niks te verdedigen.
 

Geen druk = minder escalatie

• Zet geen spanning op de situatie.

  • Niet over hem heen hangen, geen harde stem, geen strakke lichaamstaal.

  • Niet proberen het 'probleem' direct op te lossen.

• Hoe minder aandacht en druk je geeft aan het object, hoe minder spannend het voor de hond wordt.
  
  
  Veel bezitsagressie escaleert juist doordat mensen de situatie belangrijk maken. Laat het rustig, en het dooft vaak vanzelf uit.
   

Zorg voor voorspelbaarheid

• De hond moet leren: “Als jij in de buurt komt, gebeurt er niks negatiefs.”

• Bouw positieve associaties op met jouw nabijheid:

  • Belonen voor rustig blijven als jij langsloopt.

  • Niet telkens oefenen met afpakken.

Gebruik management en voorkom herhaling

• Geef voer, kauwspeeltjes of andere waardevolle items in een rustige omgeving.

• Laat de hond met rust als hij iets waardevols heeft.

• Vermijd herhaaldelijke ‘test’-situaties die onzekerheid versterken.

 Schakel een gedragstherapeut in bij bijtincidenten

• Werk met een gecertificeerde professional als er gevaarlijke situaties zijn ontstaan.

• Een goede gedragstherapeut helpt je trainen op een veilige, positieve manier — zonder forceren.

 Wetenschappelijke onderbouwing

• Jean Donaldson – Mine! A Practical Guide to Resource Guarding
  ➤ Beklemtoont het belang van vrijwillige ruil en training op basis van vertrouwen.

• Dr. Patricia McConnell – etholoog en gedragstherapeut
  ➤ Legt uit dat communicatie (zoals grommen) essentieel is, en straffen averechts werkt.

• Gedragsonderzoek naar resource guarding (o.a. 2020–2024)
  ➤ Positieve training, gebaseerd op beloning en voorspelbaarheid, blijkt het meest effectief én veilig.
   

Samengevat: dit werkt wél

Heeft jouw hond bezitsagressie? En weet je niet zo goed hoe je hiermee om moet gaan? Neem dan eens contact op. Dan gaan we samen aan de slag! 

Saskia